Ցելսիուս
Միավոր:
- Ջերմաստիճան
Կիրառվում է աշխարհով մեկ:
- Արդեն լայնորեն Եվրոպայում օգտագործվող Ցելսիուսի սանդղակը 20-րդ դարի երկրորդ կեսին շատ երկրներում փոխարինեց Ֆարենհեյտի սանդղակին, թեև Ֆարենհեյտինը մնում է պաշտոնական սանդղակ Միացյալ Նահանգներում, Կայմանյան կղզիներում և Բելիզում:
Սահմանում:
Չնայած, որ Ցելսիուսի սանդղակն ի սկզբանե սահմանված էր ջրի սառելու կետով (և ապա՝ սառույցի Հալման կետով), այն հիմա ածանցյալ սանդղակ է, որը որոշվում է Կելվինի ջերմաստիճանային սանդղակի հետ հարաբերությամբ:
Ցելսիուսի սանդղակի զրոն (0 °C) այժմ սաhմանվում է հավասար 273.15 K-ի, 1 աստիճան C ջերմաստիճանների տարբերությունը, հավասար՝ 1 K տարբերությանը, ինչը նշանակում է, որ յուրաքանչյուր սանդղակի միավորի չափը նույնն է: Դա նշանակում է, որ 100 °C-ը, որը նախկինում սահմանված էր որպես ջրի եռման կետ, այժմ հավասար է 373.15 K-ի:
Ցելսիուսի սանդղակը ինտ
Ծագումը:
Ցելսիուսի սանդղակն իր անվանումը ստացել է շվեդ աստղագետ Անդերս Ցելսիուսի /Anders Celsius/ (1701-1744) անունից: 1742թ.-ին Ցելսիուսը ջերմաստիճանային սանդղակ ստեղծեց, որտեղ 0 աստիճանը համապատասխանում էր ջրի եռման կետին, իսկ 100 աստիճանը՝ սառույց դառնալուն:
Նույն ժամանակներում այլ ֆիզիկոսներ իրարից անկախ նմանատիպ սանդղակներ մշակեցին, բայց հակադարձ ուղղվածությամբ, որտեղ 0 աստիճանը սառույցի հալման կետն էր և 100 աստիճանը՝ ջրի եռման կետը: Այս նոր «աճող» սանդղակը լայնորեն ընդունվեց մայրցամաքային Եվրոպայում, որը մեզ հասավ որպես հարյուրաստիճանային սանդղակ:
1948թ.-ին սանդղակը պաշտոնապես անվանվեց «Ցելսիուսի սանդղակ»՝ խուսափելու համար անկյան չափումների մեջ օգտագործվող հարյուրաստիճանային բառից եկող շփոթմունքից:
Տարածված հղումներ:
- Բացարձակ զրոն՝ -273.15 °C է
- Սառույցի հալման կետը՝ 0 °C (իրականում՝ -0.0001 °C) է
- Մեղմ կլիմայով վայրերում ամառային տաք օրը 22 °C է
- Մարդու մարմնի նորմալ ջերմաստիճանը 37 °C է
- Ջրի եռման կետը 1 մթնոլորտային ճնշման պայմաններում 99.9839 °C է: